تحقیق و توسعه چیست؟
- اصطلاح (R&D) یا همان تحقیق و توسعه Research and Development ) ) به معنای فعالیت های سازنده برخواسته از یک بنیاد سیستماتیک است که با هدف افزایش دانش انسانی و فرهنگ اجتماعی و بهره گیری ازاین دانش، در کاربردهای جدید است.
- امروزه تحقیق و توسعه در سراسر دنیای پیشرفته به یک فعالیت عمده صنعتی و دولتی تبدیل شده است و به صورت سازمان هایی درآمده است که علاوه بر پاسخ گویی به مسایل صنعتی و تکنولوژیک، با مسایل سیاسی، امنیتی و فرهنگی جامعه هم در ارتباط است.
اهداف تحقیق و توسعه
- هدف به معنای کیفیت یا نقطه مطلوبی است که فرد یا سازمان در تلاش برای دستیابی به آن است. این هدف بر اساس درک ضرورت ها، اولویت ها و نیازها در چارچوب فردی ، سازمانی و ملی معین می شود و بر این اساس می توان برخی از اهداف تحقیق و توسعه را نام برد.
- افزایش دانش و فرهنگ جامعه به وسیله اختراع، ابتکار و نوآوری
- یافتن کاربردهای بالقوه برای دستاوردها و آگاهی های جدید
- ارضاء نیازهای انسانی، و ایجاد رفاه و آسایش
- افزایش بهره وری فعالیت های انسانی که شامل افزایش درآمدها نیز می شود
- افزایش خود اتکایی، در کنار تسهیل و تسریع در انجام امور
لزوم تحقیق و توسعه
- افزایش رقابت و انگیزه بقاء بسیاری از سازمان ها را برآن داشته که فعالیت های خود را بر تولیدات اساسی و توانمندی های محوری متمرکز کنند که این امر مستلزم سرمایه گذاری در تحقیقات و ایجاد نوآوری های تکنولوژیک می باشد. انجام تحقیقات در سازمان ها با هدف حمایت از نوآوری صورت می گیرد و فعالیت های تحقیق و توسعه باید فرصت های کسب و کار جدیدی خلق کرده و یا کسب و کارهای فعلی سازمان را متحول نماید.
- طبق آمار در ایران کمتر از 2 درصد ا ز مراکز، شرکت ها و کارخانه های صنعتی دارای واحد تحقیق و توسعه می باشند.در حالی که ،شرکت ها و موسسات بزرگ صنعتی در دنیا بالغ بر یک سوم (30 درصد) از درآمد خود را به پژوهش و تحقیق برای توسعه اختصاص می دهند ، در ایران این رقم در بیشتر مراکز و صنایع کمتر از یک درصد است.
- در فهرست اعلامی 50 شرکت برتر در بخش تحقیق و توسعه، 20شرکت آمریکایی، 18 شرکت اروپایی و 9 شرکت ژاپنی و 3 شرکت متفرقه وجود دارد و با نگاهی به این آمار به خوبی متوجه می شویم که چرا آمریکا و ژاپن همواره از بهترین نوآوران و تولید کنندگان علم و دانش محسوب می شوند.
تحقیق و توسعه در ایران
- متاسفانه در ایران انگیزه ذاتی برای تحقیق و توسعه در اکثر بنگاه های اقتصادی وجود ندارد که ناشی از عوامل زیر می باشد
- مشکلات مالی که بیشتر شرکت ها با آن مواجه هستند و برای تقویت و گسترش فعالیت های خود نیازمند حمایتهای مالی هستند
- ماشین آلات و تجهیزات فرسوده که نقش مهمی در پایین آمدن کیفیت تولید و بالا رفتن هزینه دارد.
- فقدان حق کپی رایت که در بخش تحقیق و توسعه برای نوآوری های جدید در پیش روی شرکت ها است. به عبارت دیگر نبود حق مالکیت معنوی اختراعات، باعث کاهش اطمینان برای سرمایه گذاری در جهت نوآوری محصولات است.
- نبود فرصت های مساوی تجاری برای شرکت ها از دیگر موانع موجود است، چرا که برای تمام شرکت ها امکان حضور در بازار جهانی وجود ندارد. چنین مشکلاتی باعث شده که به طور کلی مفهوم تحقیق و توسعه در ایران تغیر کند و از سمت و سوی تحقیق و ابداع و نوآوری به سمت مهندسی معکوس در جریان باشد.
تحقیق و توسعه و صنعت
واحدهای تحقیق و توسعه در کارخانجات هسته اولیه فعالیت های تحقیقاتی در بخش صنعت هستند. این واحدها به طور عمده فعالیت هایی از قبیل ارتقاء کیفیت محصول، طراحی محصول جدید، بهینه سازی فرایندها، انتقال و جذب فناوریها، کسب دانش فنی برای تولید و غیره را در چارچوب سیاست های صاحبان صنایع دنبال می نماید.
عملکرد واحد تحقیق و توسعه نتیجه همکاری نظام مند مجموعه ای از زیر سیستم های اصلی است که در کنار یکدیگر وظایف مورد انتظار از واحد تحقیق و توسعه را عملی می سازند. زیر سیستم های بازنگری استراتژی، طرح ریزی پروژه، اجرای پروژه و بهره برداری از نتایج پروژه، زیر سیستم های اصلی تلقی شده و زیر سیستم مدیریت تحقیق و توسعه به عنوان ستاد تحقیق و توسعه وظیفه پشتیبانی و رهبری و نظارت بر عملکرد سایر زیر سیستم ها را بر عهده دارد.
واحد تحقیق و توسعه به تنهایی ملزم به اجرای همه پروژه های تحقیق و توسعه نیست و در بسیاری از مواقع تمام یا قسمتی از نتایج یک پروژه ازبیرون سازمان تامین می گردد.
روش شناسی تحقیق و توسعه
انجام فعالیتهای تحقیق و توسعه لزوما به معنی پیشرو بودن در فناوری محصول نیست و اصولا بسیاری از سازمانها به دنبال چنین استراتژی مخاطره آمیزی نیستند. بعضی از سازمانها که از قابلیت تکنولوژیک مدیریت اجرایی قوی و امکانات مالی کافی برخوردارند در استراتژی تحقیق و توسعه به دنبال توسعه یک محصول جدید و استفاده از فرصتهای محیطی به صورت پیشرو هستند.
استراتژی تهاجمی نیازمند بهره مندی از امکانات و قابلیت های گسترده ای است که بسیاری از سازمانها توانایی تامین آن را ندارند. بنابراین بسیاری از شرکتها با تدوین استراتژی تدافعی در جستجوی فناوری نوین و کپی برداری از آنها هستند. استراتژی تدافعی از ریسک و هزینه کمتری برخوردار است اما از لحاظ فنی لزوما قابل اجرا نیست.موفقیت استراتژی تدافعی منوط به قابلیت بالا در فرایندهای مهندسی معکوس و کپی سازی است.
آنچه ما از تحقیق و توسعه در صنعت میخواهیم تولید علم یا بهره برداری بهتر از یک علم می باشد. این امری پذیرفته شده است که عوامل متعددی بر روی تولید علم یک سیستم تاثیر دارد. این عوامل مهم فکری برای شکل دادن مسیر علم تولید شده عبارتند از هزینه های تحقیق و توسعه، تعداد پژوهشگران، سیستمهای حمایتی دولتی، نوع آوری های سیستم های ملی و مذهبی و غیره که در بین آنها هزینه های تحقیق و توسعه و تعداد پژوهشگران قابل توجه هستند.
منابع
